6 lessen om het moeilijke gesprek in de klas beter te kunnen hebben over onderwerpen die polariseren.

Een gratis lespakket voor burgerschap Leerjaar 3 t/m 5 in het VO

Leerlingen groeien op in een wereld vol polarisatie, groepsdruk en algoritmes. Met Uit je bubbel krijgen ze de kans om sterker te worden in kritisch denken, nuance en samenwerking.

Voor mentoren & docenten die...

Burgerschapsonderwijs

… aan de slag willen met burgerschapsonderwijs op een manier die verdiept, vertraagt en verbindt

… merken dat gesprekken snel vastlopen in meningen, en op zoek zijn naar werkvormen die ruimte maken voor twijfel en nuance. Zodat we het moeilijke gesprek kunnen voeren.

… de klas als bubbel(s) willen onderzoeken met behulp van mentale modellen, morele intuïties en groepsdynamiek.

… zoeken naar materiaal dat concreet en flexibel is, en tegelijk raakt aan wat er echt speelt in de klas.

Word één van de pilotklassen

En deel jouw klaservaring om het materiaal nog beter te maken.

Tijdens de pilot vragen we docenten om hun ervaring met Uit je bubbel met ons te delen. Dat kan op verschillende manieren.

  • door een korte vragenlijst in te vullen
  • een online gesprek met ons te voeren
  • of ons een keer in de klas uit te nodigen tijdens een les.

De pilot loopt tot 19 december 2025. Jouw feedback helpt ons om het lesmateriaal samen nog sterker te maken.

UITGANGSPUNTEN LESMATERIAAL

1. We leren waarnemen en denken over hoe we denken

In Uit je bubbel onderzoeken leerlingen hoe hun mentale modellen en bubbels hun waarneming en begrip beïnvloeden.

2. Het materiaal groeit mee met de groep

Iedere klas ontwikkelt zich anders. De lessen bieden structuur, maar laten ruimte voor tempo, timing en groepsdynamiek.

3. Handelingsperspectief

Leerlingen oefenen aan de hand van situaties en gesprekken hoe ze zich kunnen verhouden tot groepsdruk, verschil en hun eigen overtuigingen. Het materiaal biedt handelingsperspectief voor momenten waarop spanning, uitsluiting of morele botsing ontstaat, in de klas, online of in zichzelf.

4. Interactief materiaal

Leerlingen denken, doen en verbeelden, in gesprek, met creatieve opdrachten en AI. Ze stappen in verschillende perspectieven en ontdekken hoe hun bubbel, overtuigingen en morele intuïties gevormd worden en kunnen verschuiven.

5. Aansluiting curriculum

De lessen sluiten aan bij de definitieve concept kerndoelen burgerschap en digitale geletterdheid van SLO (juli 2025). Leerlingen oefenen met kritisch denken, morele afwegingen en digitale invloed, zoals algoritmes, (online) groepsdruk en informatielogica. De lessen verbinden zelfonderzoek met thema’s als democratie, identiteit en mediawijsheid.

De zes lessen op een rij

BUBBELANALYSE

Les 1

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet....

In deze les onderzoeken leerlingen wat een ‘bubbel’ is. De onzichtbare bril waardoor ze de wereld bekijken, gevormd door wat ze zien, geloven en van wie ze het horen. De les zet aan tot bewustwording over eigen en andermans bubbels en leert hen reflecteren op hoe bubbels invloed hebben op informatie, meningen en groepsgedrag.

Les 2

Wie en wat zit er in jouw hoofd?

Je hersenen bestaan uit honderden cognitieve modules. Kleine, gespecialiseerde systemen die bepalen wat je denkt, voelt en doet. In deze les zoomen we in op drie van die modules: de Butler, de Raad van zes en de AI-agent. Door met deze innerlijke rollen te werken, ontdekken leerlingen waarom mensen anders reageren en hoe mentale modellen onze blik en handelen kleuren.

MENTALE MODELLEN

GROEPSDRUK & BINNENWERELD

Les 3

De onzichtbare klas

In deze les onderzoeken leerlingen hoe groepsdruk en onuitgesproken regels binnen de klas (de klasbubbel) invloed hebben op wat ze durven denken, voelen en doen. Ze leren de onzichtbare dynamiek in de groep en hun eigen binnenwereld herkennen. Door ervaring en reflectie ontdekken ze hoe deze krachten werken en hoe ze daarmee om kunnen gaan. Het is een les waarin kwetsbaarheid en veiligheid centraal staan.

Les 4

Goed ruzie maken als een pro

In deze les oefenen leerlingen met het voeren van een goed gesprek in situaties van meningsverschil of conflict. Ze ontdekken hoe ruzies vaak vastlopen doordat we elkaar reduceren tot één standpunt of stereotype en hoe het gesprek open kan blijven als je durft te luisteren, te vertragen en zelfs jezelf te heroverwegen.

De les is geïnspireerd op het werk van Amanda Ripley (High Conflict) en haar principes rondom “complicating the narrative”. Het toevoegen van nuance, meervoudigheid en zelfreflectie binnen een meningsverschil. Daarnaast is de les gebaseerd op de systems thinking methodiek van Cabrera Labs.

KRITISCH DENKEN

UIT JE BUBBEL GAME

Les 5

Lekker anders, samen sterker

In deze les onderzoeken leerlingen het thema vrijheid van meningsuiting. De recente moord op Charlie Kirk en de discussie over de grenzen van het open debat en vrijheid van meningsuiting vormt de context van de les.
Leerlingen ervaren dat vrijheid van meningsuiting meer is dan een abstract recht. Het raakt aan grenzen, verantwoordelijkheid en context.
Jullie gaan aan de slag met de Uit je Bubbel game gebaseerd op de debat methode van filosoof Peter Boghossian.

Les 6

Lekker anders, samen sterk

Deze les gaat over het leren samenwerken met iemand die anders denkt, voelt of doet. Verschil kan botsen met je normen, je achtergrond of je stijl. Toch is verschil ook nodig voor nieuwe ideeën, scherpe inzichten of onverwachte perspectieven.

De les laat leerlingen ervaren dat het verdragen van verschil een actieve vaardigheid is, iets wat je oefent in je hoofd, buik en hart. De creatieve opdracht in duo’s stimuleert samenwerking vanuit verschil en maakt het zichtbaar in een concreet eindproduct.

VERSCHILLEN VERDRAGEN

Uit je bubbel infographic

Klik op de infographic om te downloaden

Gebruik deel en leer

Dit lesmateriaal is een initiatief van uitjebubbel.nu. Ontwikkeld door Jenya Krul en Ruben Nieuwenhuis, © 2025. Wij zijn op een missie: Nederland beter maken in kritisch denken! Lessonup heeft belangeloos haar platform beschikbaar gesteld (veel dank). Vrij links heeft twee fragmenten van de film ‘de kunst van het vrij zijn’ beschikbaar gesteld (tof!). Endeavour heeft de website ontwikkeld. Je mag het lesmateriaal gebruiken, kopiëren en verspreiden, mits het in originele staat is en met naamsvermelding. Je mag er geen geld mee verdienen. Wil je het veranderen of erop voortbouwen? Neem dan even contact met ons op. Contact: info@uitjebubbel.nl Creative Commons licence: CC BY-NC-ND 4.0.